maandag 16 maart 2009

Nooit meer spitten!

Het lijkt misschien te mooi om waar te zijn, maar tuinieren zonder ooit maar 1 spade diep te hebben gespit, laat staan 2 spades diep, behoort tot de mogelijkheden van de moderne tuinier. Uitermate handig nu de meeste van ons een overvolle agenda hebben en niet al te veel vrije tijd. En die vrije tijd besteden we liever aan leuke dingen dan aan spitten in de tuin.

Spitten is namelijk niet echt de favoriete bezigheid van de gemiddelde tuinier. Het is fysiek zwaar, vooral als je op vette klei tuiniert, en bovendien nogal saai werk. Tenzij je Monty Don (voormalig presentator van Gardener’s World, BBC 2) heet, want hij schijnt er gek op te zijn, malle man!

Is nooit meer spitten niet het beste tuinnieuws dat je in tijden hebt gehoord? Nooit meer dat gespit dat je uiteindelijk niet veel meer oplevert dan een bezweet lijf, een rood hoofd, blaren op je handen en een pijnlijk rug. Het kost je een heleboel tijd, en, oh ja, het levert een omgespit stuk grond op. Joepie!

Want is dat spitten nu eigenlijk wel zo goed voor de grond? Decennia lang hebben we te horen gekregen dat we toch vooral moesten spitten voordat we gingen planten. Het liefst 2 spades diep, om de grond goed los te maken en de waterafvoer te verbeteren. Vooral in de moestuin, maar ook elders, moest er veel en vaak gespit worden. Het laatste klusje van het jaar was traditioneel het omspitten van de aarde, zodat de vorst de grote brokken tot losse aarde kon omtoveren. In het voorjaar had je dan een mooi stuk fijne, losse grond om in te zaaien. Klinkt allemaal heel aannemelijk, begerenswaardig en logisch, niet waar?

Toch zijn er aan dat spitten een aantal nadelen verbonden zoals:
1) het verergeren van de situatie bij zware en natte grond doordat de grond steeds compacter (dichter) wordt en het water nauwelijks of helemaal niet meer weg kan.
2) het verlaagt de vruchtbaarheid bij lichte gronden omdat het vergaan van het organisch materiaal te snel gaat.
3) het zorgt ervoor dat meer onkruidzaden en zaailingen daglicht krijgen zodat zij gaan ontkiemen en groeien.

Deze nadelen, die zorgden voor een verslechtering van de grondkwaliteit, waren de reden dat sommige boeren een niet-spitten methode ontwikkelden. Organische tuiniers hebben deze methode van hen overgenomen. Wat houdt de niet-spitten methode in en is deze nu werkelijk zo opzienbarend?

Om met de laatste vraag te beginnen; de meeste van ons passen de niet-spitten methode al heel lang toe in onze bloemenborders. Daar schoffelen en harken we al slalommend om de planten heen. Spitten, laat staan 2 spades diep spitten, komt er niet aan te pas. En nu wordt de niet-spitten methode ook op de rest van de tuin losgelaten, inclusief de moestuin, en met succes.

Betekent het nu dat als je de niet-spitten methode in je tuin toepast, je helemaal niets hoeft te doen aan het verbeteren van de grond? Nee, ook aan de niet-spitten methode zitten enige werkzaamheden vast; een mooie tuin met gezonde planten krijg je niet met niets doen.

De niet-spitten methode houdt het volgende in:
1) in het najaar het onkruid goed verwijderen
2) een dikke laag, ongeveer 5 cm, organisch materiaal over de aarde verspreiden
3) de wormen zullen vervolgens het organisch materiaal door de grond werken

De voordelen van de niet-spitten methode zijn:
1) er wordt meer vocht vastgehouden doordat er een laag organisch materiaal (mulch)over de aarde ligt
2) de mulch laag houdt ook het ontkiemen van onkruidzaden tegen en doordat de aarde niet wordt bewerkt, komen er ook geen nieuwe onkruidzaden aan het oppervlak om te ontkiemen
3) het bespaart tijd en energie
4) tuiniers met rugklachten en senior tuiniers voor wie het spitten fysiek te zwaar is, kunnen de niet-spitten methode wel toepassen.

In de moestuin kan de niet-spitten methode heel goed toegepast worden door bijvoorbeeld verhoogde bedden aan te leggen. Verhoogde bedden zijn handiger te bewerken voor minder valide tuiniers; de afwatering verloopt vlotter, de grond warmt eerder op en de verzorging van de planten is ook makkelijker.

Zijn er ook nadelen aan de niet-spitten methode? Ja, die zijn er ook:

1) het werkt niet als je geen wormen in de grond hebt

2) het kost meer tijd want wormen werken niet met een snelheid van 100 km per uur

3) je hebt veel compost of ander organisch materiaal nodig

Surprise op de compost bakken demonsteert hier hoe leuk composteren is

En dan nu de 100.000 euro vraag: werkt de niet-spitten methode? Hierop kan ik volmondig ja zeggen. Drie jaar geleden heb ik een moestuin aangelegd met daarin 10 bedden. Ik tuinier op zware klei en de afwatering van mijn grond was erg slecht. ’s Winters veranderde de aarde in een modderpoel en ’s zomers werd de bovenste laag zo hard als beton. Ik besloot om mijn aankomende moestuin aan een vergelijkend warenonderzoek te onderwerpen. Bij 2 bedden deed ik helemaal niets aan de grond, 2 bedden spitte ik 2 spades diep om, bij 2 bedden spitte ik 1 spa diep en voegde zand toe om de grond losser te maken, in 2 bedden plantte ik aardappels om de grond los te maken en over de laatste 2 bedden spreidde ik een 5 cm diepe mulch laag van zelfgemaakte compost en werkte die met een riek een beetje in de bovenste grondlaag.

In de loop van het eerste tuinjaar in mijn moestuin werd duidelijk dat de 2 niet-spitten bedden en de 2 bedden waarin ik 1 spa diep had gespit en zand toegevoegd het gewoon het beste deden; de grond was makkelijker te bewerken en de afwatering was ook beter. Bij het oogsten en zaaien van groente en fruit kwam ik in deze bedden ook de meeste wormen tegen. Hoe meer aardwormen in de grond, hoe gezonder en evenwichtiger de samenstelling van de grond is.

Moestuinbedje met mooie losse en gezonde aarde

De bedden die ik 2 spades diep had omgespit deden het ook redelijk goed maar het bewerken van de grond bleef wat zwaar en bij zware regen sloeg de grond weer dicht.

In 2 bedden had ik aardappelen gepoot en er verder niets aan gedaan. Bij het rooien van de aardappels eind juni tot eind juli viel mij op dat de grond al een stuk losser was geworden maar niet zo los als de niet-spitten bedden. Uiteindelijk besloot ik ook bij deze aardappel bedden de structuur te verbeteren door er een dikke laag compost over te spreiden, een klein beetje in te werken en vervolgens weer te beplanten.

De grond in de bedden waaraan ik helemaal niets had gedaan deden het het slechtst. Bij regen zakte het water nauwelijks weg en bij droogte veranderde de bovenlaag in keihard beton. De groentes en bloemen die ik erop verbouwde deden het minder goed dan in de andere bedden.

In het najaar besloot ik om alle bedden van een dikke laag mulch te voorzien en het voorjaar erop waren alle bedden een stuk makkelijker te bewerken vanwege de mooie losse structuur van de bovenste laag grond. Ik merkte wel een verschil met de bedden die al eerder de niet-spitten methode hadden gekregen, die laatste hadden de luchtigste grond met de meeste wormen.

Nu is mijn moestuin inmiddels 3 jaar oud en het bewerken van de grond gaat heel gemakkelijk, en elk jaar beter, dank zij de niet-spitten methode. Ook in mijn borders pas ik, met succes, de niet-spitten methode toe. Wil je een tuin met gezonde en sterke planten? Maak dan de grond gezond en vruchtbaar. Voedt de aarde en de rest gaat (bijna) vanzelf.

Copyright 2009 Y.E.W. Heuzen


24 opmerkingen:

Anoniem zei

Ook hier wordt niet gespit in de tuin.
Vertrekkend van een stuk 'grasland', met grassen met flinke worteluitlopers verkrijgen we op een half jaar tijd een bewerkbaar perceel:
We dekken het perceel af met onbedrukt karton (fietshandelaars leveren je met plezier een paar lege fietsdozen), en daarop komt een dikke laag compost (bij voorkeur 'groencompost', afkomstig van gehakseld snoeihout en bladeren, omdat dat minder stikstofrijk is dan GFT-compost.)

Het allereerste gebruiksklaarmaken van de percelen was a hell of a job, maar na die eerste faze is er nog nauwelijks werk. 'Onkruid' groeit er veel minder dan op onze vroegere 'klassieke' percelen, en wat er groeit kan je als het ware met twee vingers uittrekken, dat zit oppervlakkig in de compost geworteld, maar daar haal je het ook zo uit.

Anoniem zei

Dit blogje zou ik even door moeten mailen aan onze voormalige buurman die- dik in de 60!- een enorme moestuin heeft, die hij elk jaar omspit. En dan het liefst bij voorspelde vorst, waardoor die zware klei...etc.etc. Helaas, je voelt 'm al- heeft de buurman geen computer...;-)))
Gedegen pleidooi voor niet-spitten :-)
(Heb je misschien ook tips voor het snel verwijderen van loze grindpaden in de border met daaronder stukken plastic?@#$%%$#@)

Anoniem zei

Ik spit ook niet, en dat bevalt goed.

Waarom heb jij overal die codes er tussen staan ?

Yolanda Elizabet Heuzen zei

AnneTanne: die methode heb ik ook gezien in het programma It's not easy being green en hij werkt fantastisch zoals je zegt. Heb hem zelf in mijn kas toegepast en met succes.

Anoniem zei

Dit klinkt háást te mooi om waar te zijn, maar ik ga het proberen!
Ik heb vandaag al genoeg sappige pieren gezien, die mogen de klus voor mij gaan klaren!
Hoera!!

Yolanda Elizabet Heuzen zei

Marl1: dat klinkt heel erg als de oude buurman die ik had als klein meisje. De beste man had een volkstuintje en ik mocht vaak met hem en zijn vrouw mee naar de volkstuin. Ik zie die oude man nog die giga lap grond helemaal omspitten. Na afloop was hij gebroken. Gelukkig hoeft het niet meer nu, er zijn veel betere methodes, beter voor de grond, de planten en je rug. ;-)

Sorry met het verwijderen van die loze grindpaden en vreselijke stukken plastic kan ik je geen handige tips geven.

Anoniem zei

Dat is goed nieuws!
Ik had zelf al af en toe het gevoel, dat onze spitterij niet echt helpt. Een stuk grasland omspitten is heel zwaar en ik heb al aan mijn man voorgesteld om in de herfst een stuk plastic erover te spannen en in het voorjaar zou toch dan het gras dood zijn? Maar de methode van AnneTanne en van jou is echt super! Is dit seizoengebonden of kan je dit het hele jaar door toepassen?

LEKE zei

Hoi hoi,

Leuk dat je bij mij op bezoek was!
Als je het goed vind neus ik hier ook even rond...wat een boel informatie staat hier. En mooie foto's !

Fijn dat het nu ook zo'n lekker (tuin)weer is hè? Je kunt de lente ruiken!

Fijne dag!
Lisette

Yolanda Elizabet Heuzen zei

Thea,

Het is best mogelijk dat jij codes ziet staan, maar ik zie ze niet.

Yolanda Elizabet Heuzen zei

Marian, dit artikel komt voor jou precies op tijd bij de inrichting van je nieuwe tuin. Veel plezier met het niet spitten!

Anoniem zei

Yolanda Elizabet: Op mijn eigen computer (Linux, Ubuntu 8.04 als besturingssysteem en FF3 als brozser, zie ik ook geen 'codes' in je tekst, maar op een andere computer (Windows server en Internet Explorer 6 als browser) staat tussen elke paragraaf één of twee keer het volgende: (Ik heb in de code de scherpe haken door gewone kromme haakjes vervangen, omdat de code anders waarschijnlijk door blogger wordt weggefilterd uit het comment:)
(!--[if !supportEmptyParas]--) (!--[endif]--)

Yolanda Elizabet Heuzen zei

Gerti: je kan een groot deel van het jaar deze methoden (niet spitten/lasagna tuinieren) toepassen, maar in de winter uiteraard niet. Mocht je bv in juni dit willen doen, dan kan dat en je kan er ook nog aardig wat op zaaien en planten ook.

Yolanda Elizabet Heuzen zei

Lisette,

Van harte welkom op mijn blog, fijn dat hij zo in de smaak valt. Het is deze week inderdaad super tuinweer en het is echt genieten in de tuin van al dat moois dat daar groeit en bloeit.

Yolanda Elizabet Heuzen zei

AnneTanne, bedankt voor je aanvullende info over de codes. Nu ben ik geen computer wizzard en heb ik geen flauwe notie hoe ik die codes kan verwijderen.

Anoniem zei

Yolanda Elizabet: Ik heb er eerlijk gezegd ook geen flauw idee van, hoe je dat kan wegkrijgen. Ik zie een deel van de code ook tevoorschijn komen in je lijstjes:
1) (!--[endif]--)(...)
2) (!--[endif]--) (...)
en ik vermoed dat het iets te maken heeft met extra spaties of extra lege regels die je invoert. (ikzelf doe dat gewoonlijk door volgende code: "& nbsp " - alleen het stukje tussen de haken gebruiken, en de spaties weglaten. Zo voeg je een 'non-breaking space' in, een spaties die niet wordt gebruikt om een regel te splitsen. Dat werkt goed als je hier of daar meer afstand wil. In je feed geeft het soms wel wat extra code.)
Ik ben ook niet heel rijk bedeeld met geek-genen, maar het lijkt mij dat IE 6 een bepaald element uit de door de server aangeleverde code niet kan parsen. IE6 wordt niet meer heel veel gebruikt, en zelf heb ik de neiging om op mijn eigen blog problemen die alleen die browser oplevert maar zo te laten. Da's heel jammer voor mensen die die browser nog gebruiken, maar het blijft een kleine minderheid...

Lien zei

Dit is een feestelijk tuinblog Yolanda, ziet er goed uit (in engels én nederlands). Hoeveel katten heb je eigenlijk, lijkt geen eind te komen aan de foto's...:-)

Anoniem zei

@ Marian, dit artikel komt voor jou precies op tijd bij de inrichting van je nieuwe tuin. Veel plezier met het niet spitten!

Alleen het idee al, maakt me vrolijk!
Bedankt hoor YE

Yolanda Elizabet Heuzen zei

AnneTanne: IE6, parsen? Vergeleken bij mij ben jij een enorme computer geek. ;-) Bedankt voor je uitleg (na lezing moest ik wel even gaan liggen ;-)).

Yolanda Elizabet Heuzen zei

Welkom Lien, er wonen bij mij 8 katten en daarnaast zorg ik ook nog voor 2 zwervertjes.

Yolanda Elizabet Heuzen zei

Marian: in de Nederlandse tuinbladen lees je dit niet. Had een artikel over dit onderwerp begin vorig jaar aangeboden aan Tuin & Co maar zij vonden het *een te klein onderwerp*. Tja ..... Gelukkig vinden steeds meer tuiniers de weg naar mijn blog en zo kan ik toch nog mensen blij maken met het nieuws dat spitten niet meer hoeft. ;-)

Miemp zei

Mooi blog!!:-)
Helaas heb ik in mijn tuin zo afgrijselijk veel zevenblad staan dat ik, om dat enigszins met wortel en al weg te krijgen, feitelijk toch de boel sta om te spitten...:-(
groetjes
Danielle

Ilse zei

Ik heb dit systeem op de site van Oprah gezien en ik was gelijk enthousiast! Ik was al op zoek naar een moestuin en dit heeft me gesterkt in mijn in idee om me ook daadwerkelijk op een wachtlijst hiervoor te plaatsen! Met de Lasagna Gardening lijkt het erop dat ik mooi voldoende tijd heb voor mijn moestuin naast mijn full time baan. En dat komt goed uit!

sylvani zei

hallo
Ja ik weet het...we zijn ondertussen al 1 jaar verder...
maar ik wou hier toch even reageren. ik ben momenteel mijn volledige tuin aan het omspitten, niet zo zeer om de grond te bewerken maar wel om de tuin te egaliseren en dan degelijk gras te zaaien. Het egaliseren is echt nodig want als je in de tuin liep en je lette niet op dan kon je er je benen breken door de vele putten , heuveltjes (gemaakt door de honden van de vorige huurders)en stenen (deze tuin lijkt meer op een bouwafval stortplaats)waardoor ik 3/4 de van de tijd aan het spitten ben en 1/4 de van de tijd stenen uit de grond aan het halen ben.maar daarna is ook voor mij het spitten voorgoed gedaan. groetjes s.

Lieve zei

ik ben hier toevallig op gekomen;
ik zou van een grastuin (met veel onkruid in) een moestuin willen maken maar liefst nog dit jaar. Ik daccht alles om te spitten maar ik ben ook niet meer van de jongste. kan ik dit ook nu nog doen met dat lasagneeffect????? Graag zo vlug mogelijk een oplossing.